Hiperprolaktynemia

– stan, w którym w organizmie występuje zbyt duża ilość prolaktyny. Definiowana jest jako wzrost stężenia prolaktyny w surowicy krwi powyżej 20 ng/ml u kobiet.

PROLAKTYNA

Prolaktyna – w skrócie PRL – jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową. Jej główną funkcją jest pobudzenie gruczołów piersiowych do wydzielania mleka.

Poziom prolaktyny we krwi zmienia się w zależności od pory dnia. Osiąga największe stężenie w nocy.

Nazwa bierze się ze stymulacji laktacji – pro/laktacja – prolaktyna.

Jednak prolaktyna to coś więcej! Odpowiada za ponad 300 innych funkcji w naszym organizmie!! Jest jednym z bardziej wpływowych hormonów!

Reguluje prace układu rozrodczego i odpornościowego (pobudza tworzenie się nowych komórek odpornościowych). Wpływa na laktację, pełni wiele istotnych funkcji podczas ciąży. A także na libido oraz uzyskiwanie orgazmu. Ochrania ośrodek naszej pamięci, czyli tzw. hipokamp przed uszkodzeniem.

Ciekawostka: po porodzie zwiększa się poziom PRL u matki jak i ojca, co powoduje, że są bardziej opiekuńczy i zwiększają więzi emocjonalne.

Silne działanie pobudzające syntezę i wydzielanie PRL mają estrogeny.

BADANIA

PRL powinna być zawsze oznaczana z zachowaniem higieny badań, na kilka dni przed:

• Unikaj intensywnego treningu – a najlepiej nie podejmuj
  wysiłku fizycznego na 24h przed badaniem.
• Unikaj stosunku płciowego.
• Nie drażnij brodawek sutkowych, miejsc intymnych.
• Unikaj stresujących sytuacji.
• Wysypiaj się.
• Ogranicz picie alkoholu.

Przed wykonaniem badań należy odstawić wszystkie przyjmowane suplementy na 3 dni.

Wyróżnia się następujące poziomy prolaktyny:

– faza folikularna – poniżej 23ng/ml

– faza lutealna – poniżej 40ng/ml

– trzeci trymestr ciąży – do 400ng/ml

Hiperprolaktynemia to objaw, nie sama w sobie choroba i wymaga diagnostyki, nie powinnaś jej lekceważyć. Jeśli występują u Ciebie objawy (poniżej wypisane) lub wyszedł u Ciebie podwyższony poziom prolaktyny, to koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Kiedy możemy podejrzewać hiperprolaktynemię?

W momencie, kiedy towarzyszą nam poniższe objawy:

• nieregularne miesiączki, cykle bezowulacyjne (wysoka PRL zaburza działanie cyklu menstruacyjnego/szacuje się, że hiperoprolaktynemia jest przyczyną około 30% przypadków braku owulacji.),
• niskie libido (Szczególne znaczenie ma tutaj wysoki poziom estrogenów, niedoczynność tarczycy i niski poziom dopaminy),
• silny PMS,
• suchość skóry,
• bolesność i tkliwość piersi,
• nadmierne owłosienie (prolaktyna ma wpływ na androgeny),
• trudności w utrzymaniu należnej masy ciała,
• niski poziom dopaminy,
• bóle piersi,
• mlekotok,
• bóle głowy, zaburzenia widzenia.

Naturalnie wysoki poziom występuje w ciąży i podczas laktacji.

CZYNNIKI POWODUJĄCE WZROST PROLAKTYNY:

– fizjologiczne:

• Ciąża,
• Laktacja,
• Drażnienie brodawek sutkowych,
• Stymulacja szyjki macicy,
• Stres,
• Posiłek białkowy,
• Wysiłek fizyczny

A także stosowanie niektórych leków (np. przeciwhistaminowe, tabletki antykoncepcyjne) oraz choroby tarczycy, guzy przysadki lub podwzgórza, choroby wątroby lub nerek.

HIPERPROLAKYTYNEMIA A NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Posiada wspólny czynnik tropowy co hormony tarczycy czyli TRH. Dlatego często hiperprolaktynemii towarzyszy niedoczynność tarczycy (i Hashimoto).

Dlatego postępowanie w przypadku niedoczynności tarczycy i hiperprolaktynemii zaczynamy od rozprawienia się z tarczycą (wyrównaniem niedoborów, poprawą konwersji itd)!

Warto wiedzieć:
– długotrwałe leczenie pierwotnej niedoczynności tarczycy zbyt małymi dawkami hormonów powoduje przerost przysadki, który może imitować guz i powodować umiarkowaną hiperprolaktynemię.

HIPERPROLAKTYNEMIA A PCOS

Często hiperprolaktynemia jest skorelowana z występowaniem PCOS, co dotyczy około 12% przypadków.

Postępowanie w tym przypadku zaczynamy od stabilizacji glikemii i obniżeniu hiperandrogenizacji.

Najważniejsza kwestia: ZNALEZIENIE PRZYCZYNY PROBLEMU I NIE IGNOROWANIE JEJ!

Nie ma jednej ścieżki diagnostycznej. Należy ją dostosować do przypadku, objawów i wyników badań (o czym decyduje lekarz).

DIETA, STYL ŻYCIA, SUPLEMENTACJA

Na co warto zwrócić uwagę? Czyli ogranicz czynniki które mogą podnosić poziom prolaktyny

• stres
  • czynnikiem powodującym podniesienie poziomu prolaktyny są m.in. czynniki stresowe.
  • Przyjmowanie leku bez znalezienia przyczyny stresu może pogłębić problemy, dlatego istotne jest odszukania źródła problemu i praca nad nim!!
  • Pomocne może się okazać: włączenie technik relaksacyjnych, elementów radzenia sobie ze stresem, ekspozycja na światło słoneczne, kontakt z przyrodą itp. – wspomoże obniżenie poziomu kortyzolu (hormonu stresu),
• rytm dobowy
  • niedosypianie może powodować problemy z prolaktyną, 
• uzupełnienie niedoborów
  • zwrócenie szczególnej uwagi na wit. B6, wit. E, wit. C, cynk oraz magnez.
• dieta
  • przyczyną podwyższonego poziomu prolaktyny może być spożywanie pokarmów bogatotłuszczowych i bogatobiałkowych, a także hipoglikemia indukowana insuliną.
  • Niezbędne będzie wprowadzenie diety przeciwzapalnej o niskim ŁG – żywność niskoprzetworzona, duża ilość różnorodnych owoców i warzyw (szczególnie zielonych), nasiona roślin strączkowych, orzechy, nasiona, pestki, oleje roślinne (oliwa z oliwek, olej lniany, olej z wiesiołka i ogórecznika), pełnoziarniste produkty zbożowe, dobrej jakości nabiał (jeśli jest tolerowany), eliminacja wysokoprzetworzonych produktów.
  • istotne jest wsparcie wątroby i nerek.
• suplementacja:
  • dopasowana indywidualnie (nie przyjmuj bez konsultacji ze specjalistą!) – dobrze sprawdzą się np. niepokalanek (powoduje blokadę wydzielania prolaktyny z przysadki mózgowej), NAC, inozytol (zwłaszcza przy współwystępowanie PCOS), ostropest, wit. B6, wit. E, omega-3, cynk, selen.

Jeśli potrzebujesz wsparcia dietetycznego w przypadku hiperprolaktynemii, umów się ze mną na konsultację dietetyczną 1:1.