Odchudzanie to proces redukcji masy ciała, który można osiągnąć dzięki wprowadzeniu w życie kilka prostych nawyków. Najczęściej wiąże się to z kontrolą ilości spożywanego jedzenia i napojów oraz zwiększenia aktywności fizycznej. Umożliwia to uzyskanie tzw. „deficytu kalorycznego”, który jest jedyną skuteczną metodą na odchudzanie. Deficyt osiągamy, kiedy dostarczamy w ciągu doby organizmowi mniej kilokalorii niż potrzebuje, czerpie on wtedy tą brakującą część z rezerw, które znajdują się w tkance tłuszczowej. Proste? W teorii tak – jednak w praktyce nie zawsze. Wiele osób nie może schudnąć przez długie lata stosując coraz to nowe diety „cud”, które działają na wszystkich oprócz nich. Być może problem leży gdzieś indziej – w głowie.
Negatywne przekonania odnośnie odchudzania mogą już na początku drogi utrudniać lub nawet uniemożliwiać jej realizację. Dlatego warto przed kolejną próbą odchudzania popracować nad swoimi przekonaniami wobec odchudzania.
1. „Odchudzanie się jest trudne”, „Odchudzanie to wyrzeczenia”, „Dieta to same sałatki i woda”, „Odchudzanie się to odmawianie sobie przyjemności”
Nic bardziej mylnego. Prawidłowo zbilansowana i dopasowana pod indywidualne potrzeby i smaki dieta to czysta przyjemność! Kierując się na przykład zasadą 80:20 (80% produktów zdrowych i odżywczych oraz 20% produktów dla „zdrowej głowy”) zapewnić organizmowi zarówno odpowiednią ilość składników odżywczych, jak i zaspokoić wszystkie smaki. Odchudzając się nie trzeba rezygnować z ulubionych dań i smakołyków. Najważniejszy jest umiar.
2. „Schudnę do wesela”, „Wejdę na dietę 1000 kcal i schudnę do wakacji”, „Odchudzanie się to tylko chwilowa męka”
Jest to przekonanie najbardziej możliwe ze wszystkich! Prawdopodobnie wzięło się właśnie z tych wszystkich „diet cud”, które obiecują wspaniałe rezultaty po 2 tygodniach. Będziesz trzymać „dietę” przez kilka dni – owszem schudniesz! Ale później czeka Cię znienawidzony przez wszystkich odchudzających się – efekt jojo. Czyli odzyskasz stracone kilogramy i prawdopodobnie zyskasz nowe. Badania pokazują, że osoby stosujące niedoborowe i restrykcyjne diety w średnio ciągu pół roku odzyskują z nadwyżką stracone kilogramy. Dlatego przekonanie o chwilowym rozwiązaniu jest błędne i negatywne. Jedynie powolną i trwałą zmianą nawyków jesteś w stanie osiągnąć prawdziwy sukces w odchudzaniu.
3. „ Nie dam rady…”, „Mi nic nigdy nie wychodzi”, „Tym razem pewnie też się nie uda”.
Przekonanie o własnej skuteczności lub jej braku to wg. modelu społeczno-poznawczego w terapii nadwagi i otyłości główny czynnik determinujący ludzkie zachowanie. To ono wpływa na to co ludzie robią, mówią i myślą.
„Własna skuteczność odnosi się do przekonań jednostki, że jest ona w stanie podjąć określone działania, aby uzyskać pożądany wynik.”
Ludzie, którzy nie są pewni własnej skuteczności, czyli nie wierzą, że mogą schudnąć wkładają znacznie mniej wysiłku w jego realizację oraz częściej poddają się w obliczu trudności i pokus. Takie osoby postrzegają trudne sytuację jako zagrożenie zamiast jako wyzwanie. Przekładając to na odchudzanie osoby mające zakorzenione przekonanie o własnej skuteczności częściej osiągają założony cel redukcji kilogramów i utrzymują go po zakończeniu „diety”.
Jak wzmocnić przekonanie o własnej skuteczności?
- Na podstawie osobistych doświadczeń – staraj się doceniać nawet najmniejsze sukcesy w każdej dziedzinie życia. Badania pokazują, że wzrost poczucia własnej skuteczności w jednym obszarze, podnosi ją także w innych obszarach życia. Dlatego poczucie sukcesu, które zawdzięczasz samemu sobie sprawia, że czujesz się pewniejszy i bardziej wierzysz w możliwość kolejnych powodzeń np. podczas odchudzania.
- Na podstawie doświadczeń innych – szukaj historii osób, którym udało się schudnąć w podobnej do Twojej sytuacji. Wydaje się, że obserwowanie sukcesów innych osób, z którymi na jakiejś podstawie się utożsamiasz, może pozytywnie wpłynąć na Twoje poczucie własnej skuteczności. Łagodzi to nieco wątpliwości i pokazuje, że redukcja masy ciała jest możliwa. „Skoro jemu się udało, to ja też mogę!”
- Dzięki autorytetowi – poszukaj kogoś, kto jest autorytetem w danej dziedzinie (w tym przypadku będzie to dietetyk) i zapytaj go o radę. Jeśli ktoś kto zna się na odchudzaniu, jest ekspertem w swojej dziedzinie, zapewni Cię, że jesteś w stanie schudnąć, to czemu miałbyś mu nie uwierzyć? Badania pokazują, że słowa otuchy i zachęty od osoby będącej autorytetem mogą pozytywnie wpłynąć na poczucie własnej wartości.
Skąd biorą się negatywne przekonania?
Najczęściej z wcześniejszych nieudanych prób odchudzania, które zostały źle przeprowadzone. Doświadczenia z restrykcyjnymi dietami i głodówkami sprawiają, że właśnie z tym kojarzy się odchudzanie. Dodatkowo każde kolejne podejście zakończone porażką to ubytek na poczuciu własnej skuteczności i wartości. Wiele tego typu przekonań powielana jest także w mediach i Internecie. Wyobrażenie diety jako kary i męki może być skutkiem programów typu reality show, w którym ludzie odchudzają się na ekranie. W takich programach często przekazywane są także nieprawdziwe informacje, które osoba nie interesująca się zdrowym stylem życia, weźmie na poważnie. Dlatego informacje na temat odchudzania warto czerpać ze sprawdzonych źródeł – najlepiej podczas konsultacji z dietetykiem.
Podsumowanie
Proponuję, więc wcisnąć PAUZA i przed kolejną próbą odchudzania popracować nad wewnętrznymi przekonania. Pomyśl, że jeśli poprzednie próby odchudzania się nie powiodły, to prawdopodobnie metoda nie była dobrana odpowiednio do Ciebie. Tym razem należy przystąpić do działania z odpowiednim przygotowaniem.
Bibliografia:
1. Aleksandra Łuszczyńska, „Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne.”, PWN, 2014, Warszawa
2.Ewelina Pietrzykowska, Bogna Wierusz-Wysocka, „Psychologiczne aspekty nadwagi, otyłości i odchudzania się.”, Pol. Merk. Lek., 2008, XXIV, 143, 472
3,Anna Romanowska-Tołłoczko, Małgorzata Kałwa, „Oddziaływania psychologiczne w kompleksowej terapii nadwagi.”, Probl Hig Epidemiol 2014, 95(2): 209-214
Autor:
Ada Jędraszek
Dietetyk, psychodietetyk, przeciwniczka restrykcyjnych postów i diet. Na co dzień pokazuje ludziom, że można żyć zdrowo i bez wyrzeczeń.
Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat zdrowego odżywiania, jak i odchudzania, to zapraszam Was do obserwowania profilu Ady: