Trądzik różowaty to choroba przewlekła skóry twarzy, rozwijająca się na podłożu łojotoku oraz zaburzeń naczyniowych i hormonalnych. Może dotyczyć aż 10% populacji! Występuje głównie w wieku dojrzałym, między 30, a 60 r.ż. Częściej zapadają na nią kobiety niż mężczyźni. Przebieg choroby jest przewlekły, wielofazowy i zapalny z okresami zaostrzeń i remisji.
Etapy powstawania trądziku różowatego:
NAPADOWY RUMIEŃ
Pojawiający się rumień – postać okresowa, znikająca. Występuje głównie w środkowej partii twarzy – bardzo charakterystyczny kształt motyla – nos, policzki. W bardziej zaawansowanych stadiach może również dotyczyć szyi i dekoltu.
Nasilać go będą czynniki takie jak: stres, spożycie alkoholu, ostre przyprawy, wysoka lub bardzo niska temperatura.
W dalszych etapach rumień może pozostać. Dochodzi do tzw. teleangiektazji, czyli malutkich poszerzonych naczynek – bardzo wyraźna siateczka, łatwo się już poszerza.
Następnym etapem jest etap krostkowy, a za nim – najcięższa postać – kiedy dochodzi już do utrwalenia zmian, pogrubienia skóry nosa, zwłóknienia gruczołów łojowych – na tym etapie potrzebne są już zabiegi operacyjne.
Kluczowa jest odpowiednio postawiona diagnoza przez lekarza! I odpowiednio wcześnie rozpoczęte leczenie.
PRZYCZYNY:
- nieprawidłowa, patologicznie wzmożona odpowiedź układu odpornościowego,
- czynniki genetyczne,
- stosowane środki antykoncepcyjne, zawierające gestageny,
- zaburzenia hormonalne, w tym nadmiar testosteronu,
- zakażenie nużeńcem ludzkim lub lipofilnym drożdżakiem,
- dysbioza jelit
- przewlekły nieżyt żołądka,
- zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
- choroby pasożytnicze,
- zakażenie przewodu pokarmowego pierwotniakiem Lamblia intestinalis.
TRĄDZIK RÓŻOWATY A JELITA
Badania wskazują na możliwą rolę połączenia jelita ze skórą w trądziku różowatym. W populacyjnym badaniu kohortowym blisko 50 000 duńskich pacjentów z trądzikiem różowatym częstość występowania celiakii, choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, zakażenia Helicobacter pylori (HPI), przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) i zespołu jelita drażliwego była większa wśród pacjentów z trądzikiem różowatym w porównaniu z grupą kontrolną.
- Liczne badania wykazały poprawę objawów trądziku różowatego po wyleczeniu H. pylori.
- Z klinicznego punktu widzenia pacjenci z trądzikiem różowatym zgłaszający objawy żołądkowo-jelitowe (GI) wymagają skierowania do specjalisty w celu dalszej oceny.
- W jednym z badań naukowcy odkryli, że pacjenci z trądzikiem różowatym byli 13 razy bardziej narażeni na SIBO.
Na zaostrzenie choroby mają wpływ czynniki takie jak:
– promieniowanie UV, ekspozycja na słońce, silny wiatr, nadmierna wilgotność, lub suchość powietrza, wysoka i niska temperatura,
– kosmetyki drażniące – zawierające alkohol etylowy, alkohol benzylowy, aceton, mentol, środki zapachowe, środki złuszczające
– stres, lęk, niepokój,
– sauna,
– stosowanie środków antykoncepcyjnych.
“WYZWALACZE“
W badaniu przeprowadzonym przez National Rosacea Society wśród ponad 400 pacjentów 78% zmieniło swoją dietę z powodu trądziku różowatego. Z tej grupy 95% zgłosiło późniejsze zmniejszenie objawów skórnych.
Wyzwalacze zgłaszane w tej grupie można podzielić na związane z wysoką temperaturą, związane z alkoholem, z kapsaicyną i z aldehydem cynamonowym. W szczególności gorące napoje działały jako wyzwalacz, w tym gorąca kawa (33% opisało ją jako wyzwalacz) i gorąca herbata (30%).
Innym częstym czynnikiem wyzwalającym był alkohol, w tym wino (52%) i mocny alkohol (42%). Kapsaicyna znajduje się w niektórych przyprawach i papryce. Respondenci często zgłaszali przyprawy jako wyzwalacz (75%), a także ostry sos (54%), pieprz cayenne (47%) i czerwoną paprykę (37%).
Wreszcie, aldehyd cynamonowy znajduje się w kilku pozornie niezwiązanych produktach spożywczych, w tym w pomidorach, cytrusach, cynamonie i czekoladzie. W tym badaniu żywność zawierająca aldehyd cynamonowy została również opisana jako częste czynniki wyzwalające, w tym pomidory (30%), czekolada (23%) i cytrusy (22%).
DIETOTERAPIA:
Dieta powinna być przede wszystkim dobrze zbilansowana, pokrywająca zapotrzebowanie energetyczne, a także wszystkich niezbędnych składników odżywczych oraz lekkostrawna.
Dieta powinna mieć charakter przeciwzapalny, dlatego szczególnie polecane są produkty, które są źródłem kwasów omega-3 i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Wpływają one na zmniejszenie stanu zapalnego i zapobiegają powstawaniu teleangiektazji.
W literaturze okulistycznej istnieją dowody na to, że suplementy lub żywność zawierająca kwasy omega-3 mogą być pomocne w przypadku suchego oka – postaci ocznej trądziku różowatego.
Niektóre badania wskazują, że na powstawanie trądziku różowatego ma również wpływ wysoki indeks glikemiczny, który prowadzi do wzrostu insuliny i może powodować insulinooporność. Warto z tego powodu przyjrzeć się swojej diecie pod tym kątem. W pierwszej kolejności należałoby zrezygnować ze spożywania produktów wysokoprzetworzonych.
Należy unikać pokarmów, które wpływają na zaostrzenie objawów typu:
- alkohol (w szczególności czerwone wino),
- gorące i ostre potrawy,
- owoce cytrusowe,
- przyprawy takie jak: pieprz cayenne, cynamon,
- pomidory – co może być związane ze zwiększonym uwalnianiem histaminu,
- mocna kawa i herbata – ten czynnik w gruncie rzeczy pozostaje kontrowersyjny. Niektóre badania wskazują, iż głównym winowajcą jest temperatura wspomnianych napojów.
- czekolada,
- drożdże,
- sos sojowy,
- ocet.
Oczywiście do tematu eliminacji należy podejść indywidualnie. Należy zwracać szczególną uwagę na reakcje własnego organizmu po spożyciu danych produktów. Stąd też warto stosować dziennik żywieniowy i sprawdzać, które produkty są tzw. “wyzwalaczami” objawów.
Pomocne mogą być wyciągi zawierające dziurawiec, kwiat głogu, fiołka trójbarwnego, które wpływają na wzmocnienie i uszczelnienie naczyń krwionośnych i poprawią mikrokrążenie.
Właściwa diagnoza, odpowiednia kuracja i dopasowana do niej pielęgnacja, dietoterapia dają świetne efekty!
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat trądziku? Zapisz się już dziś na WEBINAR “Trądzik okiem dietetyka – dieta i suplementacja”
BIBLIOGRAFIA:
E.J. van Zuuren, Z. Fedorowicz, J. Tan, M.M.D. van der Linden, B.W.M. Arents, B. Carter, L. Charland Evidence-based treatments for rosacea based on phenotype approach British Journal of Dermatology, 181, 65–79, July 2019
Weiss E., Katta R.: Diet and rosacea: the role of dietary change in the management of rosacea. Dermatol Pract Concept. 2017 Oct; 7(4): 31–37.
Scheman A, Rakowski EM, Chou V, Chhatriwala A, Ross J, Jacob SE. Balsam of Peru: past and future. Dermatitis. 2013;24(4):153–160.
Bhargava R., Chandra M., Bensal U., Singh D.. A Randomized Controlled Trial of Omega 3 Fatty Acids in Rosacea Patients with Dry Eye Symptoms. 2015 p. 1274-1280
Surgiel-Gemza A., Gemza K.: Trądzik różowaty – metody terapii oraz ocena skuteczności zastosowania kwasu azalainowego i laktobionowego. Kosmetologia Estetyczna. 5 / 2018 / vol. 7